Laureatami nagrody Labor Mobilis 2017 zostali prof. Jozef Pacolet oraz Frederic De Wispelaere – badacze Instytutu HIVA z Uniwersytetu Katolickiego w Leuven.
Naukowcy zostali docenieni za wytrwałość i bezstronność w badaniach nad delegowaniem pracowników, których przełomowe wyniki pozwolą faktom przezwyciężyć błędne wyobrażenia. Poniżej treść laudacji na cześć nagrodzonych, którą wygłosiła posłanka do Parlamentu Europejskiego Danuta Jazłowiecka, laureatka nagrody Labor Mobilis z 2013 roku.
Jef, Frederic – doskonała robota! Tu można by zakończyć laudację. Tylko dlaczego przyznawać nagrodę za porządne wykonanie pracy? Nie wystarczy im honorarium z Uniwersytetu w Leuven? Otóż NIE!
„Wypatrywanie różnic w zjawiskach pozornie identycznych, zdolność kojarzenia rzeczy pozornie niezwiązanych ze sobą i krytyki w rozpoznawaniu prawdy i fałszu. Pasja towarzysząca takiemu talentowi przejawia się jako pasja badawcza, która składa się z lęku przed nieznanym i chęci uzyskania najdokładniejszych odpowiedzi i najbardziej racjonalnych rozwiązań”. Badacze powinni pielęgnować w sobie wątpliwości. Muszą pozostać sceptyczni i krytyczni, a jedyne w co muszą wierzyć – to w to, że prawda gdzieś jest.
Naturalnie ważne są także umiejętności badacza. Musi znać narzędzia w swoim warsztacie: krytyczne myślenie, logiczne myślenie, wnioskowanie. Musi utrwalić wyniki swych badań. Przekazać je „światu” w sposób prosty.
Wszystkie te cechy i wiele, wiele innych mają nasi Laureaci.
A przecież musieli czuć niepokój, gdy zebrane dane pokazały inny obraz delegowania pracowników niż ten tak popularny wśród polityków, wynikający z braku danych i badań. Przełomowy charakter badań polega na tym, że Autorzy podjęli temat, który był niezwykle aktualny politycznie i postanowili zweryfikować prawdziwość tezy, zgodnie z którą pracownicy delegowani są źródłem dumpingu socjalnego i powodują efekt wypierania na lokalnych rynkach pracy, zwłaszcza w sektorze budowlanym w Belgii.
Hipoteza nie wytrzymała zderzenia z zebranym materiałem empirycznym i pokazała inny obraz niż obiegowy. Gratuluję odwagi! Nie łatwo jest bowiem dyskutować z politykami! Coś o tym wiem.
Dzisiejsza nagroda to wyraz uznania dla uporu i obiektywizmu Jefa i Frederica, ale także przypomnienie ważnej, choć niedocenianej wartości. Chodzi o odpowiedzialność. Odpowiedzialność badaczy w dążeniu do prawdy. Odpowiedzialność polityków za dokonywanie wyborów politycznych w oparciu o fakty, za słuchanie interesariuszy i weryfikowanie ich stanowisk w zderzeniu z danymi i z rzeczywistością.
Gdy już badania są opublikowane, przychodzi interpretacja wyników. Wszyscy patrzymy na ten sam obraz (te same dane), ale każdy widzi co innego. Przywiązujemy wagę do jednych jego szczegółów, inne pomijając. Często widzimy to czego wypatrujemy, nawet jeśli tego tam nie ma. A wydawałoby się, że z faktami się nie dyskutuje. Jef i Frederic przedstawiają fakty w klarowny sposób. Wpływ delegowania pracowników na gospodarki państw przyjmujących jest pozytywny. Źródłem zakłóceń, dumpingu socjalnego czy wypierania lokalnych pracowników jest zatrudnienie nierejestrowane oraz fałszywe samozatrudnienie.
Dzisiejsza nagroda jest także wyrazem odpowiedzialności Członków IMP i Kapituły za to by badania, które pokazują rzeczywisty obraz rynku i podważają stereotypy oraz uprzedzenia, nie uszły uwagi polityków odpowiedzialnych za kształtowanie reguł gry na jednolitym rynku. W uzasadnieniu nagrody, przez użycie czasu przyszłego: „will overcome”- „pokonają” Kapituła wyraża ubolewanie, że uprzedzenia i stereotypy na razie dominują w kształtowaniu reguł mobilności pracy. Przyznając nagrodę, pragnie jednak zachęcić tych dwóch i wszystkich innych badaczy, sfrustrowanych ignorowaniem ich badań przez polityków, by nie porzucali krytycznego podejścia, uporu i bezstronności, bo fakty na dłuższą metę zwyciężą nad uprzedzeniami. Wówczas, już na emeryturze będą mogli usiąść w bujanym fotelu i uśmiechnąć się do siebie – a nie mówiłem…